บัญชีตารางสีย้อมที่ได้มาจากวัสดุธรรมชาติและการเลือกใช้สารช่วยติดสี
สีที่ได้จากธรรมชาติ |
ส่วนที่ให้สี |
สารช่วยติดสี |
สีที่ได้จากการย้อม |
กระถินณรงค์ |
ใบ |
สารส้ม น้ำด่าง |
น้ำตาลอ่อน (สีเนื้อ) น้ำตาล |
กระโดน |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาล |
กล้วยน้ำว้า |
กาบหุ้มลำต้น |
สารส้ม |
ชมพูอ่อนอมน้ำตาล |
กอกกัน |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาล |
แก/ สะแก/ สะแกนา |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาล |
แก้ว ดอกแก้ว |
ใบ |
จุนสี |
เขียวตองอ่อน |
กรรณิการ์/ ปาริชาติ/ สบันงา |
ดอกส่วนที่เป็นสีส้ม (ตากแห้ง) |
สารส้ม |
ส้ม |
เข |
แก่น ลำต้น |
สารส้ม |
เหลืองทองเข้ม |
ขนุน |
แก่น ลำต้น |
ไม่ใช้สารช่วยติดสี ใช้สารส้มหลังการย้อมสี |
เหลืองอมส้ม เหลืองทอง |
ขี้เหล็ก |
ใบ |
ไม่ใช้สารช่วยติดสี ใช้สารส้มหลังการย้อมสี ใช้น้ำด่าง หลังการย้อมสี |
เหลืองอมเขียว เหลืองอ่อน เหลืองอ่อน |
ขมิ้น |
หัว |
น้ำด่าง |
เหลือง |
ครั่ง |
รัง ขี้ครั่ง |
น้ำมะขามเปียก + เกลือ |
แดงเข้ม |
คำแสด/ คำเงาะ/ คำไทย |
ผลและเมล็ด |
สารส้ม หมักโคลน |
ส้มอมเหลือง เทาเข้ม |
คูณ/ ราชพฤกษ์ |
ฝักคูณสด |
สารส้ม น้ำปูนใส |
กากี น้ำตาลแดง |
มะกอกไทย |
เปลือกลำต้น |
สารส้ม |
น้ำตาลชมพู |
มะพูด/ ประโหด |
เปลือก |
สารส้ม ใช้น้ำด่าง หลังการย้อมสี |
เหลืองอ่อน เหลืองทอง |
มะพร้าวแก่ |
เปลือก |
ไม่ใช้สารช่วยติดสี น้ำสนิมเหล็ก/ โคลน |
น้ำตาล น้ำตาลเข้ม |
มะพร้าวอ่อน |
เปลือก |
ไม่ใช้สารช่วยติดสี น้ำสนิมเหล็ก/ โคลน |
น้ำตาลชมพูอ่อน เทาอมม่วง |
มะเกลือ |
ผล |
น้ำด่าง + โคลน |
ดำ |
มะขาม |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาล |
มะยม |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาล |
มะม่วงแก้ว |
เปลือก |
สารส้ม น้ำมะขามเปียก จุนสี |
เหลืองอมน้ำตาล น้ำตาลส้ม น้ำตาลเขียว |
มะม่วงแก้ว |
ใบ |
สารส้ม จุนสี |
เหลืองอมน้ำตาล เขียวขี้ม้า |
มังคุด |
เปลือก |
น้ำสนิมเหล็ก จุนสี สารส้ม |
น้ำตาล น้ำตาลแดง แดงอมชมพู |
ตะขบไทย |
ใบ |
สารส้ม |
เหลืองน้ำตาล |
ตะแบก |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาล |
เทียนกิ่ง |
ใบ |
ใช้สารส้มขณะย้อม ใช้สารส้มหลังย้อม |
เหลือง เขียว |
เทียนทอง |
ใบ |
ใช้สารส้มหลังย้อม |
เหลือง |
ฉำฉา, จามจุรี |
ดอก |
เกลือ |
นวลอมชมพู |
คราม |
ใบ |
น้ำด่าง + ใบโมง (ชะมวง) |
น้ำเงิน |
งิ้วผา |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาล |
ชงโคนา |
ใบ |
สารส้ม |
เหลืองเขียว |
ทองกวาว/ ทองธรรมชาติ |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาล |
ประดู่บ้าน ประดู่ลาย |
เปลือก |
สารส้ม จุนสี |
น้ำตาลเหลือง น้ำตาลแดง |
ยอป่า |
ราก ใบ |
สารส้ม สารส้ม |
ส้ม เหลืองอมน้ำตาล |
ปีบ |
เปลือก |
สารส้ม |
เหลือง |
ฝรั่ง |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาล |
พะยอม |
เปลือก |
สารส้ม |
น้ำตาลเหลือง |
พุทรา |
เปลือก |
สารส้ม |
เขียว |
สีเสียด |
ก้อนยางสีเสียด |
สารส้ม |
น้ำตาล น้ำตาลแดง |
ยูคาลิปตัส |
ใบ |
สารส้ม |
เหลืองอมเขียว |
หมากลิ้นฟ้า |
เปลือก |
สารส้ม |
เหลือง |
ส้มป่อย |
ใบ |
สารส้ม โคลน |
เหลืองเขียว เขียวขี้ม้า |
สะเดา |
ใบ |
สารส้ม สนิมเหล็ก |
เขียวอ่อน เทา |
สบู่เลือด/ สบู่แดง |
ใบ |
จุนสี สารส้ม |
เขียวมะกอก เขียว |
หูกวาง |
ใบ |
สารส้ม น้ำบาดาล จุนสี |
เขียว เขียวไพร เขียวอมน้ำตาล |
ฝางแดง |
แก่น |
สารส้ม ใช้น้ำปูนใสหลังย้อม |
ชมพู แดง ม่วงอ่อน |
สาบเสือ/ เบญจมาศ/ ผักคราด/ ยี่สุ่นเถื่อน/ รำเคย |
ใบ |
สารส้ม |
เหลืองอมเขียวน้ำตาล |
นนทรี/ อะราง |
เปลือก กิ่ง |
ไม่ใช้สารช่วยติดสี ใช้สารส้มหลังการย้อมสี โคลน/ น้ำสนิมเหล็ก |
ส้ม น้ำตาลเหลือง น้ำตาลดำ |
ดินแดง |
เนื้อดินแดง |
ไม่ระบุ |
แดงอิฐ |
โคลน |
โคลน |
ไม่ระบุ |
เทาอ่อน เทาเข้ม |
สัก |
ใบ |
สารส้ม จุนสี |
ส้มอ่อน น้ำตาลอ่อน เขียวขี้ม้า |
สุพรรณิการ์ |
แก่น |
สารส้ม |
เหลืองทอง |
สมอ |
เปลือก |
สารส้ม จุนสี |
น้ำตาลออกเหลือง น้ำตาลออกเขียวเข้ม |
(ที่มา : เอกสารประกอบการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร การพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าทอด้วยสีย้อมธรรมชาติ
ในพื้นที่จังหวัดอำนาจเจริญ โดยกองเคมีภัณฑ์และผลิตภัณฑ์อุปโภค กรมวิทยาศาสตร์บริการ)