1. โพลีฟีนอล (Polyphenols) ใบชามีสารโพลีฟีนอลหลายชนิด แต่ชนิดที่มีมากที่สุดคือ ฟลาโวนอยด์ (Flavonoids) เป็นสารชนิดเดียวกันกับฟลาโวนอยด์ที่พบในผักและผลไม้ ซึ่งพบได้มากในชาเขียว มีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant)

       2. คาเฟอีน (Caffeine) ในชามีคาเฟอีนประมาณ 15-30 มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม มีฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาทส่วนกลางให้ตื่นตัว ระงับอาการง่วงซึม เพิ่มความกระฉับกระเฉง 

       3. แทนนิน (Tannin) เป็นสารให้รสฝาดในใบชา มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียและเชื้อรา ใช้เป็นยาแก้อาการท้องเสีย แก้บิด โดยสารแทนนินที่พบในชาที่สำคัญคือ คาเทชิน  

       4. คาเทชิน (Catechins) เป็นสารประเภทแทนนินชนิดฟลาโวนอยด์ พบได้มากในชาเขียว มีฤทธิ์ป้องกันแบคทีเรียและไวรัส กำจัดสารอนุมูลอิสระซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของโรคมะเร็ง รวมถึงป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด

นอกจากนี้ ใบชายังประกอบไปด้วยวิตามิน และแร่ธาตุที่มีประโยชน์ต่อร่างกายอีกมากมาย เช่น กรดอะมิโน วิตามินซี วิตามินบี วิตามินอี ฟลูออไรด์ และสารต้านอนุมูลอิสระต่างๆ 

       ผู้บริโภคที่ต้องการดื่มชาเพื่อสุขภาพควรเลือกซื้อชาที่มีคุณภาพตามมาตรฐานที่กำหนด เช่น มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน ชา (มผช.120/2558) รวมถึงรู้จักวิธีการดื่มชาอย่างถูกวิธีเพื่อให้ได้รับประโยชน์สูงสุด โดยพบว่าน้ำชาที่จะคงคุณค่าของสารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายต้องเป็นน้ำชาที่ชงจากน้ำต้มที่ไม่ร้อนจัดจนเกินไป หากชงเกินกว่า 5 นาที จะเริ่มสูญเสียคุณค่าสารที่มีประโยชน์ และการดื่มชาที่เข้มข้นมากๆ มีผลต่อลำไส้และกระเพาะอาหาร เนื่องจากสารแทนนิน หรือกรดแทนนิก ในชาจะไปขัดขวางการดูดซึมแร่ธาตุต่างๆ ของลำไส้และกระเพาะอาหาร เช่น ธาตุเหล็ก แคลเซียม แมกนีเซียม สังกะสี ทำให้ร่างกายไม่สามารถดูดซึมแร่ธาตุเหล่านี้ อาจส่งผลให้ขาดธาตุเหล็กในเลือด ระบบย่อยอาหารผิดปกติ และเกิดอาการท้องผูกได้

 

                                                                                                                                                     สารแทนนิน (Tannin)

                                                                             

 

                                    (ที่มา : https://talk.mthai.com/health/127990.html)                       (ที่มา : https://www.siamchemi.com/แทนนิน/)

 

       จะเห็นได้ว่า การดื่มชามีประโยชน์มากมาย แต่หากดื่มไม่ถูกวิธีก็อาจทำให้เกิดผลเสียได้เช่นกัน ซึ่งจากรายงานพบว่าช่วงเวลาที่เหมาะสมในการดื่มชาเพื่อเสริมสร้างสุขภาพและไม่ก่อให้เกิดโทษต่อร่างกายคือ หลังจากรับประทานอาหารแล้ว 2-3 ชั่วโมง และกลุ่มคนที่ควรหลีกเลี่ยงการดื่มชา ได้แก่ เด็กอายุต่ำกว่า 3 ขวบ สตรีตั้งครรภ์และให้นมบุตร ผู้ป่วยโรคแผลในกระเพาะอาหาร ผู้ที่ไตทำงานบกพร่อง ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง และผู้ป่วยโรคหัวใจ เป็นต้น ทั้งนี้ ผู้สนใจสามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่อง ชา : เครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ ได้จากเอกสารภายในสำนักหอสมุดและศูนย์สารสนเทศวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กรมวิทยาศาสตร์บริการ โดยสามารถสืบค้นได้จากฐานข้อมูลระบบห้องสมุดอัตโนมัติในเว็บไซต์ http://library.dss.go.th/ จากคำสืบค้นคือ 

เอกสารอ้างอิง 

ณรงค์ชัย  ปัญญานนทชัย. ชากับสุขภาพ. ชาใบไม้มหัศจรรย์. กรุงเทพฯ : ดอกหญ้ากรุ๊ป, 2548, หน้า 113-126.

สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม. มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน ชา มผช.120/2558. [ออนไลน์]  [อ้างถึงวันที่ 10 ตุลาคม 2562]. 

       เข้าถึงจาก : http://tcps.tisi.go.th/pub/tcps0120_58(ชา).pdf